In de moderne werkplek speelt kunstmatige intelligentie (AI) een steeds grotere rol. Van geavanceerde analyses tot het automatiseren van dagelijkse taken, AI-tools maken het werk efficiënter en innovatiever. Maar naast de goedgekeurde AI-systemen die door IT-afdelingen worden beheerd, is er een groeiend fenomeen dat bekendstaat als "Shadow AI".
Dit concept brengt zowel kansen als risico’s met zich mee, en organisaties moeten zich hiervan bewust zijn om problemen te voorkomen en de voordelen te benutten. In deze blog duiken we dieper erop in waarom het belangrijk is en hoe je als organisatie ermee om kunt gaan.
Shadow AI is het ongeautoriseerde gebruik van AI-tools en -toepassingen door medewerkers zonder goedkeuring of toezicht van de IT-afdeling. Dit omvat het gebruik van externe AI-tools zoals:
Vergelijkbaar met het concept van Shadow IT - waarbij werknemers niet goedgekeurde software of hardware gebruiken - ontstaat dit vaak uit een behoefte aan snellere oplossingen of meer geavanceerde tools dan wat intern beschikbaar is. Hoewel dit op korte termijn productiviteit kan verhogen, brengt het ook risico’s met zich mee.
Er zijn verschillende redenen waarom werknemers AI-tools buiten de goedkeuring van de IT-afdeling om gebruiken:
Het gebruik van Shadow AI brengt veel risico's met zich mee. Waaronder beveiligingskwetsbaarheden, compliance-uitdagingen en cyberdreigingen. Ondanks deze risico's is het gebruik van generatieve AI-toepassingen door medewerkers gegroeid van 74% naar 96% tussen 2023 en 2024, waarbij meer dan een derde van de medewerkers toegeeft gevoelige werkinformatie te delen met AI-tools zonder toestemming van hun werkgever.
Hoewel dit op het eerste gezicht onschuldig kan lijken, brengt het risico’s met zich mee die ernstige gevolgen kunnen hebben voor een organisatie. Denk hierbij aan:
1. Gegevensbeveiliging
Veel AI-tools vragen gebruikers gegevens invoeren, die vaak gevoelig of vertrouwelijk zijn. Als deze gegevens terechtkomen in systemen buiten de controle van de organisatie, kan dit leiden tot datalekken of inbreuken op privacywetten zoals de AVG.
2. Compliance
Het gebruik van ongeautoriseerde AI-tools kan leiden tot schendingen van regelgeving en industriële normen. Dit kan resulteren in boetes, juridische problemen en reputatieschade.
3. IT-infrastructuur
Niet-goedgekeurde AI-tools kunnen conflicteren met bestaande IT-systemen, wat leidt tot inefficiënties, technische storingen of zelfs cyberaanvallen.
4. Onvoorspelbare uitkomsten
AI-modellen die zonder supervisie worden gebruikt, kunnen resultaten opleveren die niet in lijn zijn met de doelstellingen van de organisatie. Dit kan leiden tot verkeerde beslissingen of operationele inefficiënties.
Het identificeren hiervan is een cruciale eerste stap. Dit zijn enkele signalen die kunnen wijzen op het gebruik van ongeautoriseerde AI-tools:
Door ook deze methoden te toe te passen, kun je een volledige beeld krijgen om tijdig in te grijpen om risico's te beheersen:
1. Begrijp de behoeften van werknemers
Werk samen met teams om te begrijpen waarom zij gebruik maken van externe AI-tools. Vaak kan dit wijzen op lacunes in de bestaande IT-oplossingen.
2. Implementeer beleid en richtlijnen
Ontwikkel duidelijke regels over het gebruik van AI-tools. Geef aan welke tools zijn goedgekeurd en welke processen moeten worden gevolgd voor nieuwe verzoeken.
3. Educatie en bewustwording
Organiseer trainingen om werknemers bewust te maken van de risico’s en gevolgen van Shadow AI. Zorg ervoor dat zij begrijpen hoe zij AI-tools veilig en verantwoord kunnen gebruiken.
4. Centraliseer AI-beheer
Introduceer een centraal AI-beheerplatform dat het gebruik van tools monitort en controleert. Dit stelt IT-afdelingen in staat om zicht te houden op alle gebruikte technologieën.
5. Bevorder innovatie
Bied goedgekeurde en betrouwbare AI-tools aan die voldoen aan de behoeften van werknemers. Dit vermindert de kans dat zij op zoek gaan naar alternatieven buiten de organisatie.
De voordelen van een strategische aanpak
Wanneer dit op een gecontroleerde en strategische manier wordt aangepakt, kunnen organisaties profiteren van de voordelen van AI zonder de bijbehorende risico’s.
Hier zijn enkele voordelen:
Conclusie
Shadow AI is een complex maar belangrijk onderwerp dat niet genegeerd kan worden in de moderne zakelijke omgeving. Hoewel het gebruik van ongeautoriseerde AI-tools risico’s met zich meebrengt, biedt het ook een kans om te leren en te groeien. Door proactief beleid te ontwikkelen, werknemers te betrekken en een cultuur van bewustwording en innovatie te bevorderen, kunnen organisaties Shadow AI omzetten in een voordeel.
Bron: Harmonic security